ΣΑΠΑΡΔΑΝΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ

• ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΛΚΩΝ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΝ

Α) Με χειρουγικό καθαρισμό
Β) Με εφαρμογή V.A.C
Γ) Εφαρμογή αυξητικών παραγόντων για την αντιμετώπιση ελκών
Δ) Εφαρμογη υαλουρονικου οξεος.
Ε) Επιλεκτικός Χειρουργικος Καθαρισμος μεσω Υπερηχων (25ΚΗΖ) και Υδροβολής N/S ορού.
 

• ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑ

Βροχοσκόπηση
Ενδοσκοπικός έλεγχος κατάποσης (FEES)
Παρακέντηση Υπεζωκότα
Διαθωρακική Υπερηχογραφία
Κατευθυνόμενη Διοθωρακική Βιοψία (FNA)
MINI-MEDICAL θωρακοσκόπηση
Χημική Πλευροδεσία

• ΔΙΑΘΩΡΑΚΙΚΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟΣ

Τι είναι και σε τι χρησιμεύει το υπερηχογράφημα (Ultrasonography, U/S);

Η τεχνική αυτή βασίζεται στη ιδιότητα των υπερήχων (ήχοι με συχνότητες υψηλότερες από αυτές που μπορεί να ακούσει ο άνθρωπος) να ανακλώνται. Η τεχνική απεικονίζει όργανα συμπαγή όπως το ήπαρ ή περιέχοντα υγρό όπως η ουροδόχος κύστη και δεν είναι ιδιαίτερα ευκρινής για δομές όπως τα οστά ή οι πνεύμονες που είναι γεμάτοι αέρα. Έχει την δυνατότητα να ανιχνεύει όγκους, να κατευθύνει την διενέργεια βιοψιών, να δείχνει μεταβολές στη δομή εσωτερικών οργάνων ή ακόμα πολλές φορές και να θεραπεύει όπως στην περίπτωση λίθων του ουροποιητικού συστήματος (λιθοτριψία). Αποτελεί εύκολη, ανώδυνη, ανέξοδη τεχνική χωρίς τη χρήση επιβλαβούς ακτινοβολίας.

• ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΗ
• Τι είναι η βρογχοσκόπηση;

Η βρογχοσκόπηση είναι η διαδικασία κατά την οποία ο γιατρός εξετάζει τους μεγάλους αεραγωγούς του ασθενούς (τραχεία, βρόγχους), οι οποίοι είναι οι κύριες οδοί που μεταφέρουν αέρα στους πνεύμονες.

Το βρογχοσκόπιο οπτικών ινών είναι η συνήθως χρησιμοποιούμενη συσκευή και αποτελείται από ένα λεπτό, εύκαμπτο, τηλεσκόπιο, περίπου σε πάχος μολυβιού.

Το βρογχοσκόπιο εισάγεται από τον γιατρό διά μέσου της μύτης, στο πίσω μέρος του λαιμού στον λάρυγγα και στην τραχεία και στην συνέχεια παρακάτω στους βρόγχους. Οι οπτικές ίνες επιτρέπουν στο φως να ακολουθεί ανεμπόδιστα, τις καμπυλώσεις του βρογχοσκοπίου και έτσι ο γιατρός μπορεί να παρατηρεί ευκρινώς το εσωτερικό των αεραγωγών του εξεταζόμενου ατόμου.

Το άκαμπτο βρογχοσκόπιο, που είναι σαν ένα λεπτό, ευθύ τηλεσκόπιο, δεν χρησιμοποιείται συχνά. Μπορεί να είναι αναγκαίο μόνο για ορισμένες διαδικασίες, και στα παιδιά. Για την χρησιμοποίησή του απαιτείται γενική αναισθησία ενώ στην βρογχοσκόπηση με οπτικές ίνες απαιτείται μόνο καταστολή.

Και οι δύο τύποι βρογχοσκοπίου έχουν ένα πλευρικό κανάλι , διά μέσου του οποίου μπορεί να περάσει και να οδηγηθεί προς το κάτω άκρο του , ένας λεπτός καθετήρας εξοπλισμένος με λαβίδα βιοψίας. Ο καθετήρας χρησιμοποιείται για την λήψη μικρού δείγματος για βιοψία από την εσωτερική επένδυση των βρόγχων, ή να αφαιρέσει μικρά αντικείμενα από τους αεραγωγούς (όπως πχ ένα φιστίκι πο μπορεί να έχει δημιουργήσει απόφραξη).

• Πότε απαιτείται η βρογχοσκόπηση;

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους απαιτείται η βρογχοσκόπηση. Μια κοινή αιτία είναι εάν υπάρχει υπόνοια για καρκίνο στους βρόγχους (καρκίνος του πνεύμονα) λόγω ευρημάτων (σκιά ) στην ακτινογραφία θώρακος. Με την βρογχοσκόπηση ο γιατρός μπορεί να εντοπίσει έναν όγκο σε ένα βρόγχο, και να λάβει δείγμα για μικροσκοπική εξέταση. Άλλοι λόγοι είναι: ο επίμονος βήχας , ή βήχας με αιμόπτυση, και η αιτία τους δεν είναι σαφής.

Το άκαμπτο βρογχοσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση αντικειμένων που έχουν εισπνευσθεί και φράσσουν τους αεραγωγούς , όπως είναι τα φιστίκια.

• Πώς διενεργείται η βρογχοσκόπηση;

Βρογχοσκόπηση με ευέλικτο βρογχοσκόπιο

Αυτή γίνεται συνήθως σε εξωτερικούς ασθενής ή ασθενείς νοσηλείας μιας ημέρας. Ο γιατρός προκαλεί μούδιασμα στο εσωτερικό της μύτης και στο πίσω μέρος του λαιμού , διά ψεκασμού με κάποιο τοπικό αναισθητικό. Αυτό μπορεί να κάνει τον εξεταζόμενο να νοιώσει κάπως δυσάρεστα αλλά συνήθως χορηγείται και κάποιο κατασταλτικό, με ένεση σε μία φλέβα στο πίσω μέρος του χεριού ώστε να τον βοηθήσει να χαλαρώσει . Το ηρεμιστικό μπορεί να προκαλέσει υπνηλία αλλά επειδή δεν αποτελεί γενική αναισθησία ο εξεταζόμενος δεν αποκοιμάται. Ωστόσο, είναι απίθανο να θυμάται μετά τίποτα για την διενεργηθείσα βρογχοσκόπηση αν έχει χορηγηθεί ηρεμιστικό.

Ο εξεταζόμενος συνδέεται με οθόνη monitor ώστε να ελέγχονται οι καρδιακοί σφυγμοί και η αρτηριακή πίεση, κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μια συσκευή που ονομάζεται οξύμετρο παλμού μπορεί επίσης να τοποθετηθεί σε ένα δάχτυλο, για να ελέγχει την περιεκτικότητα σε οξυγόνο του αίματος και ειδοποιεί τον γιατρό εάν χρειαστεί επιπλέον οξυγόνο κατά την διάρκεια της βρογχοσκόπησης. Σ’αυτήν την περίπτωση, ο γιατρός τοποθετεί ένα μαλακό πλαστικό σωλήνα ακριβώς μέσα στο ρουθούνι της μύτης και χορηγεί οξυγόνο κατά την διάρκεια της διαδικασίας.

Ο γιατρός εισάγει την άκρη του βρογχοσκοπίου στο ρουθούνι της μύτης και στη συνέχεια το οδηγεί με ήπιο τρόπο , στο το πίσω μέρος του λαιμού και στην συνέχεια στον λάρυγγα (τραχεία) του εξεταζόμενου . Μερικές φορές αυτή η διαδικασία γίνεται μέσω του στόματος και όχι μέσω της μύτης, αν οι ρινικές οδοί παρουσιάζουν στενότητα. Ο γιατρός παρατηρεί και εξετάζει με το βρογχοσκόπιο , την εσωτερική επένδυση της τραχείας και των μεγάλων βρόγχων ( κύριοι αεραγωγοί ). Επίσης , τα σύγχρονα βρογχοσκόπια μεταδίδουν εικόνες , με την βοήθεια μιας κάμερας τοποθετημένης στο άκρο τους , σε μια οθόνη τηλεόρασης ώστε να γίνεται καλύτερη η εξέταση από τον γιατρό. Η βρογχοσκόπηση μπορεί να προκαλέσει βήχα στον εξεταζόμενο.

Ο γιατρός μπορεί να λάβει ένα ή περισσότερα δείγματα από το εσωτερικό τοίχωμα της αναπνευστικής οδού , ανάλογα με τον σκοπό για τον οποίο γίνεται η εξέταση και τα ευρήματα που προκύπτουν κατά την διάρκειά της. Αυτή η λήψη δείγματος είναι ανώδυνη. Τα δείγματα αποστέλλονται στο εργαστήριο για βιοψία , και μικροσκοπική εξέταση. Το βρογχοσκόπιο αφαιρείται στην συνέχεια με ήπιο τρόπο.

Η βρογχοσκόπηση αυτή καθεαυτή συνήθως διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά. Ωστόσο, απαιτούνται τουλάχιστον δύο ώρες για ολόκληρη την διαδικασία, που περιλαμβάνει την προετοιμασία, τον απαιτούμενο χρόνο για να ενεργήσει το ηρεμιστικό , για την ίδια βρογχοσκόπηση και την πλήρη ανάκτηση των λειτουργιών του εξεταζόμενου.

Βρογχοσκόπηση με άκαμπτο βρογχοσκόπιο

Εδώ απαιτείται γενικό αναισθητικό παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιείται για μικρές εγχειρήσεις. Έτσι, μετά την χορήγηση του αναισθητικού, το επόμενο πράγμα που αντιλαμβάνεται ο εξεταζόμενος μετά την αφύπνισή του είναι το δωμάτιο ανάκαμψης.

• Υπάρχουν παρενέργειες ή πιθανές επιπλοκές;

Οι περισσότεροι που κάνουν βρογχοσκόπηση δεν έχουν παρουσιάσει κανένα πρόβλημα. Η μύτη και ο λαιμός μπορεί να είναι λίγο ερεθισμένοι για μια ημέρα περίπου. Μπορεί να υπάρξει αίσθημα κούρασης ή υπνηλίας για αρκετές ώρες μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, που προκαλούνται από το ηρεμιστικό. Υπάρχει ελαφρώς αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης λοίμωξης τον λαιμό ή στο του στήθος μετά από βρογχοσκόπηση.

Αν πάρθηκε δείγμα για βιοψία μπορεί να εμφανιστεί λίγο αίμα στα πτύελα αρκετές φορές την επόμενη ημέρα. Σπάνια, η βρογχοσκόπηση μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον πνεύμονα. Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί εάν ληφθεί εξειδικευμένο δείγμα για βιοψία από τον πνευμονικό ιστό και μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει την «κατάρρευση» του πνεύμονα. Σοβαρές επιπλοκές συμβαίνουν σε λιγότερο από 1 στις 1000 βρογχοσκοπήσεις.

• ΕΡΓΟΣΠΙΡΟΜΕΤΡΙΑ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

Η εργοσπιρομετρία ή πιο σωστά καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης (ΚΑΔΚ) είναι μία πολύ χρήσιμη και απλή διαδικαστικά εξέταση. Με αυτήν παίρνουμε πληροφορίες για τη λειτουργία οχι μόνο της καρδιάς και των πνευμόνων, αλλά για το σύνολο του οργανισμού, τόσο κατά την ηρεμία αλλά κυρίως κατά την άσκηση. Να αναφέρουμε ότι η εργοσπιρομετρία αποτελεί τμήμα της καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κοπώσεως. Στην κλινική πράξη χρησιμοποιείται στη διάγνωση, στην εκτίμηση της βαρύτητας και της πρόγνωσης διαφόρων νοσημάτων, καθώς και στην αξιολόγηση της θεραπείας. Χρησιμοποιείται επίσης στη μέτρηση του βασικού μεταβολισμού (τόσο κατά την ηρεμία αλλά και κατά την άσκηση) αλλά και σε όλα τα επαγγελματικά αθλητιατρικά κέντρα για την εκτίμηση της φυσικής κατάστασης των αθλητών.Πώς διενεργείται η εργοσπιρομετρία; Η δοκιμασία διενεργείται είτε σε εργομετρικό ποδήλατο (κυκλοεργόμετρο) είτε σε κυλιόμενο τάπητα και καταγράφονται μετρήσεις από το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό, το κυκλοφορικό και το μυοσκελετικό σύστημα.

Της δοκιμασίας προηγείται συνήθως η σπιρομέτρηση.
Εργοσπιρομετρία - καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως.
Διενέργεια καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κοπώσεως σε εργοποδήλατο.

• Ποιές παράμετροι καταγράφονται κατά την καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως;

    Αέρια αίματος και γαλακτικό οξύ
    Αρτηριακή πίεση
    Ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας   
    Ηλεκτροκαρδιογράφημα κοπώσεως
    Καρδιακή συχνότητα
    Μεταβολικές παράμετροι όπως κατανάλωση οξυγόνου (VO2) και αποβολή διοξειδίου του άνθρακος (VCO2), αναερόβιο ουδό (AT) και ο κατά λεπτό εκπνεόμενος όγκος αέρα (VE)
    Οξυμετρία (οξυγόνο αίματος)
    ΗΚΓ- EKG - ECG κατά την εργοσπιρομέτρηση σε τεστ κοπωσεως
    Hλεκτροκαρδιογράφημα για έλεγχο ισχαιμίας και ρυθμού κατά την καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως

• Ποιοί έχουν ιατρική ένδειξη να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως;

Η εργοσπιρομετρία, σε σύνθετες ή σοβαρές νόσους, μπορεί να υποδείξει τόσο το πάσχων σύστημα (πχ καρδιά ή πνεύμονες) αλλά και να εκτιμήσει (ποσοτικοποιήσει) το βαθμό και τη σοβαρότητα που αυτό πάσχει.

Ιατρική ένδειξη για να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως έχουν όσοι παρουσιάζουν:

    Δύσπνοια προσπαθείας αγνώστου αιτιολογίας
    Ελάττωση της ικανότητας για άσκηση

Νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος:

    Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
    Εκτεταμένες βρογχιεκτασίες   
    Κυστική ίνωση
    Άσθμα στην άσκηση
    Πνευμονική υπέρταση  
    Πνευμονική ίνωση

Νοσήματα του καρδιαγγειακού:
    Στεφανιαία νόσος
    Καρδιακή ανεπάρκεια
    Προεγχειρητική εκτίμηση κινδύνου πχ
    Καρκίνος του πνεύμονα
    Μεταμόσχευση καρδιάς ή πνευμόνων
 

Προγράμματα αποκατάστασης

    Εκτίμηση της αναπηρίας

    Σφύξεις, προπόνηση, φυσική κατάσταση, ένταση προπόνησης, αερόβια, αναερόβια

    Καθορισμός προπονητικού προγράμματος με βάση την εργοσπιρομέτρηση

• Ποιοί άλλοι μπορεί να υποβληθούν σε καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κοπώσεως;

Εκτός από τις ιατρικές ενδείξεις, όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως σε εργοσπιρομετρία μπορεί να υποβληθούν και άλλες ομάδες του πληθυσμού για εκτίμηση του βαθμού λειτουργίας διαφόρων παραμέτρων του οργανισμού.

    Αθλητές

    Έλεγχος της φυσικής κατάστασης

    Έλεγχος της αποτελεσματικότητας της προπόνησης σε διαδοχικές μετρήσεις

    Καθορισμός του είδους της άσκησης (αερόβια, αναερόβια)

    Καθορισμός του προπονητικού προγράμματος και της βέλτιστης έντασης της άσκησης

    Μέτρηση βασικού μεταβολικού ρυθμού (Resting Metabolic Rate kcal/h) για σχεδιασμό της διατροφής

    Παχύσαρκοι

    Μέτρηση βασικού μεταβολικού ρυθμού (Resting Metabolic Rate, kcal/h) για σχεδιασμό διαιτολογικού προγράμματος

    Έλεγχος της φυσικής κατάστασης

    Καθορισμός προγράμματος άσκησης

    Έλεγχος του καρδιαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος

    Εργοσπιρομετρηση, τεστ κοπωσεως,

    Διάγραμμα επανόδου καρδιακών σφύξεων αθλητή μετά την εργοσπιρομέτρησηΕίναι επικίνδυνη εξέταση;

Η εξέταση είναι ασφαλής με σπάνια ανεπιθύμητα συμβάντα τα οποία συμβαίνουν σε ποσοστά ίδια με αυτά της καρδιολογικής δοκιμασίας κοπώσεως (κοινώς test κοπώσεως). Σύμφωνα με διεθνείς κλινικές μελέτες, η πιθανότητα θανάτου είναι λιγότερο από 0.01% (δηλαδή 1 σε 10.000 περιστατικά), ενώ αρρυθμίες δυνητικά απειλητικές για τη ζωή, όπως π.χ. η κοιλιακή μαρμαρυγή, εμφανίζονται με πιθανότητα 0.05% (δηλαδή 5 σε 10.000 περιστατικά). Βέβαια τα ποσοστά αυτά δεν είναι τα ίδια σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού (πχ καρδιοπαθείς και αθλητές).

• ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΑ
  Οι πνεύμονες αποτελούν ένα από τα ζωτικά όργανα και το βασικότερο μέρος του αναπνευστικού συστήματος. Ο αέρας που εισέρχεται από το στόμα και τη μύτη προωθείται προς τον λάρυγγα και την τραχεία και από εκεί προς του βρόγχους, που συνεχώς γίνονται πιο λεπτοί και στενοί μέχρι που φτάνει στις κυψελίδες που είναι η περιοχή της ανταλλαγής του οξυγόνου με το διοξείδιο του άνθρακα και άλλων ουσιών από και προς το αίμα.

   

  Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του πνεύμονα?

  Είναι βέβαιο ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα. Το 80%-85% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα είναι καπνιστές (9-10 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα ήταν καπνιστές), ενώ οι καπνιστές έχουν 20 φορές πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα από τους μη καπνιστές.Το παθητικό κάπνισμα (δηλαδή η έκθεση των μη καπνιστών στον καπνό του τσιγάρου) αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης του καρκίνου του πνεύμονα κατά 20% -30%. Η ατμοσφαιρική ρύπανση εκτός από τις άλλες βλάβες που προκαλεί στον πνεύμονα μπορεί να οδηγήσει και σε καρκίνο.

  Τέλος, για τον καρκίνο του πνεύμονα ενοχοποιούνται και ορισμένες βιομηχανικές ουσίες, όπως ο αμίαντος ο οποίος ανευρίσκεται στα ναυπηγία, στα μεταλλεία αμιάντου, σε βιομηχανίες μονωτικών υλικών, σε εργασιακούς χώρους κατασκευής φρένων και αλλού.

   

  Πως το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα;

  Καπνίζοντας, καρκινογόνες ουσίες εισέρχονται στον πνεύμονα και προκαλούν βλάβη στο γενετικό υλικό (D.N.A.) των κυττάρων του πνεύμονα. Έτσι τα κύτταρα που έχουν υποστεί την παραπάνω βλάβη, χάνουν τον έλεγχο του πολλαπλασιασμού και της ανάπτυξης τους και καθίστανται, καρκινικά.

  Βοηθάει η διακοπή του καπνίσματος;

  Ναι, διότι όσο νωρίτερα διακόψει κανείς το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερα είναι τα οφέλη.

  Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει κατά 30%-50% τον κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα μετά από 10 χρόνια, σε σχέση με αυτούς που συνεχίζουν να καπνίζουν, ενώ μετά από 15 χρόνια από τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος του καρκίνου του πνεύμονα ελαττώνεται σχεδόν στο επίπεδο εκείνων των ατόμων που δεν κάπνισαν ποτέ.

  Γενικά, ανεξάρτητα από το είδος του τσιγάρου (ελαφρύ ή βαρύ), όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των τσιγάρων που καπνίζουμε ημερησίως και όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική διάρκεια, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα.

   

  Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα;

  Γίνεται με το ιστορικό, την κλινική εξέταση, τον εργαστηριακό έλεγχο και τις διάφορες απεικονιστικές μεθόδους όπως: η απλή ακτινογραφία θώρακος, η υπολογιστική τομογραφία θώρακος (C/T), η μαγνητική τομογραφία (MRI) , το υπερηχογράφημα (U/S), η τομογραφία με εκπομπή ποζιτρονίων (PET), η υπολογιστική τομογραφία εκπομπής απλών φωτονίων (SPECT) και το σπινθηρογράφημα οστών (Scaning).

  Με τη βοήθεια των παρακάτω μεθόδων:

      Ανιχνεύουμε ύποπτες περιοχές και ανωμαλίες

      Συλλέγουμε πληροφορίες που αφορούν το μέγεθος, την εντόπιση και τα σημεία επέκτασης μια κακοήθειας

      Μπορούμε να διενεργήσουμε κατευθυνόμενη βιοψία

      Ελέγχουμε τα αποτελέσματα της θεραπείας

  Ποια είναι τα είδη της αντιμετώπισης του καρκίνου του πνεύμονα;

  Χειρουργική θεραπεία: Εφαρμόζεται και έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν η νόσος βρίσκεται στα αρχικά στάδια.

  Ακτινοθεραπεία : Μπορεί να εφαρμοστεί προεγχειρητικά (για τη σμίκρυνση του όγκου ώστε μετά να γίνει χειρουργική αφαίρεσή του), μετεγχειρητικά (ώστε να καθαριστεί η περιοχή από τυχόν υπολειμματικά καρκινικά κύτταρα, σε συνδυασμό με την χημειοθεραπεία.

  Χημειοθεραπεία: Με τα σύγχρονα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που υπάρχουν, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τον καρκίνο του πνεύμονα.

  Πως μπορούμε να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα (πρόληψη);

  Για να μειωθούν οι πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα, θα πρέπει να μη γίνεται έκθεση στους διάφορους αιτιολογικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω (κάπνισμα, ρύπανση, βλαπτικές βιομηχανικές ουσίες κλπ).

  Τέλος πολλές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα καθώς και οι δίαιτες πλούσιες σε βιταμίνη Α &C και η κατανάλωση πράσινου τσαγιού, ενώ αντίθετα η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.